Vay vốn – Huy động: 2 mặt “cạnh tranh”

Laisuat.vn - Tuần đầu tiên của tháng 7/2011, thị trường tài chính tiền tệ có nhiều biến động nhẹ, bên cạnh lãi suất gửi – vay thì thị trường còn có những biến động xoay quanh tỷ giá đô la và vàng.

Vì sao lãi suất huy động VNĐ bắt đầu giảm?
Theo thông tin ban hành ngày 26/5/2011 Thống Đốc NHNN Nguyễn Văn Giàu đã khẳng định “ Không áp trần lãi suất cho vay” và các ngân hàng được thỏa thuận lãi suất, nhưng khi thị trường có vấn đề, ngân hàng trung ương có quyền can thiệp vào lãi suất mà ngân hàng ấn định với khách hàng.

Ngày 1/6/2011, NHNN lại ban hành thông tư 14 về việc áp trần lãi suất huy động USD. Theo thông tư này trần lãi suất huy động bằng USD của tổ chức, cá nhân lần lượt giảm từ 1%/năm (với tổ chức) xuống 0,5%/năm và từ 3% (với cá nhân) xuống 2%/năm, so với quy định tại Thông tư 09, được áp dụng từ ngày 13/4/2011.

Mức lãi suất huy động vốn tối đa quy định tại thông tư mới này bao gồm cả khoản chi khuyến mãi dưới mọi hình thức và áp dụng đối với phương thức trả lãi cuối kỳ.

Mục đích của việc giảm trần lãi suất huy động bằng USD của các tổ chức tín dụng là nhằm hạn chế tổ chức và cá nhân tích trữ và gửi USD, bởi lãi suất gửi USD thấp hơn nhiều so với gửi VND. Điều này sẽ giúp các ngân hàng đảm bảo thanh khoản về huy động và cho vay.

Tuy nhiên, bước qua đầu tháng 7/2011, lãi suất huy động VNĐ căn cứ theo bảng niêm yết ở một số nhà băng cho thấy, lãi suất đang có dấu hiệu giảm xuống dưới mức “trần” quy định là 14%/năm. Nguyên nhân được lý giải “ giảm lãi suất huy động để giảm lãi suất vay” , nhưng thực tế cá nhân và doanh nghiệp vẫn đang phải đối mặt với những khó khăn về vốn và đang rất “e ngại” mức lãi suất vay như hiện nay. Trong khi lạm phát chưa giảm thì bài toán về giảm lãi suất vay đang được “bỏ ngõ”.

“ Phát minh” mới, biết luật vẫn phạm luật

Nếu như lãi suất huy động đang có dấu hiệu giảm ở các kỳ hạn ngắn hạn thì với các khoản tiền trên 100 triệu VNĐ, nhà băng vẫn có cách lách luật để đẩy lãi suất huy động lên 18- 20%/ năm nhằm giữ chân khách hàng. Với các hình thức lách luật như: tặng thưởng lãi suất, làm thêm sổ phụ, tặng ngay tiền mặt,..thì hiện nay ngân hàng “phát minh” ra một chiêu mới “ phạt trả chậm”, “ủy thác đầu tư”.

Trên thực tế, dù Ngân hàng Nhà nước có quy định trần lãi suất hay kiểm tra gắt gao thì dù không muốn, các ngân hàng vẫn phải tìm cách lách luật để giữ khách, tránh rủi ro về thanh khoản, chấp nhận áp lực về quản lý cũng như việc hợp thức hoá các khoản chênh lệch lãi suất.

Do vậy, cuộc đua về lãi suất chuyển từ trạng thái công khai, sang ngấm ngầm và cơ quan quản lý dù biết nhưng chưa thể mạnh tay. Điều này cho thấy thực tế, quy định về trần lãi suất không hề có tác dụng, quy định cho có, điều này tạo nên tâm lý “e ngại” cho cả khách hàng và ngân hàng. Theo khảo sát của Cổng thông tin ngân hàng www.laisuat.vn đa phần các khách hàng gửi tiết kiệm đều mong muốn minh bạch về lãi suất, không phải dò xét từng ngân hàng để xem nơi nào có mức lãi suất cao nhất như hiện nay.

Doanh nghiệp “ thắt cổ” với lãi vay

Đến thời điểm này, lãi suất cho vay doanh nghiệp kỳ hạn 6 tháng- 1 năm đang ở mức từ 19- 20%/năm; lãi vay tiêu dùng của các ngân hàng ACB, Eximbank ở mức 21-22%/năm; SHB là 24%/năm. Mức lãi suất trên đều giảm từ 0,5-1% so với trước đây sau khi NHNN thắt chặt tín dụng ở mức 20% và điều này làm cho Vay bằng USD gia tăng.

Tuy nhiên, việc xét duyệt hồ sơ vay có phần “khó thông” hơn. Ngân hàng có tiền nhưng không dám “mạnh tay cho vay” do tình hình kinh tế đang vào giai đoạn tiền lạm phát, rủi ro “nợ xấu” là rất lớn.

Tính đến thời điểm này đã có hàng trăm doanh nghiệp vừa và nhỏ đang lâm vào cảnh “ giảm nhân công, hạn chế sản xuất” hay “tạm ngưng hoạt động”, điều này làm cho nền kinh tế càng khó khăn, sản xuất đình trệ hơn, kéo theo những hệ lụy cho sự phát triển của xã hội.

Dung Hạ